Zapraszamy do odbycia z nami wirtualnego spaceru po Starym Cmentarzu w Łodzi. O spoczywających tam bohaterach opowiada pan Dariusz Nowiński.
Bolesław Fichna – ur. 23 lutego 1889 r. w Łodzi. Uczestnik strajku szkolnego w 1905 r., uczeń Gimnazjum Polskiego Towarzystwa „Uczelnia”. Członek „Pet”, „Zet” i „Zarzewia”. W 1910 r. aresztowany przez carską policję, przebywał w więzieniu przez cztery miesiące. Po zdaniu matury podjął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Działał w Polskich Drużynach Strzeleckich. Od sierpnia 1914 r. w Legionach Polskich, od 9 października 1914 r. podporucznik. Bral, udział w walkach legionowych, został ciężko ranny w bitwie pod Krzywpłotami. Rana uniemożliwiła dalszą czynną służbę wojskową. Od 1916 r. w Polskiej Organizacji Wojskowej, był jej komendantem w Łodzi. W lipcu 1917 r. aresztowany przez Niemców za działalność niepodległościową, został zmuszony do opuszczenia miasta. Powrócił do Krakowa, gdzie ukończył studia i otrzymał stopień doktora nauk prawnych. Powrócił do Łodzi, gdzie rozpoczął działalność w Narodowym Związku Robotniczym. Uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w dniu 11 listopada 1918 r. Pozostawił relację Dzień 11 listopada 1918 r. w Łodzi. Ze wspomnień uczestników. W styczniu 1919 r. wybrany posłem na Sejm Ustawodawczy. W latach 1923-1927 przewodniczący łódzkiej Rady Miejskiej, m.in. inicjator powstania płyty Grobu Nieznanego Żołnierza w Łodzi. Od 1924 r. prowadził praktykę adwokacką. Działacz Narodowej Partii Robotniczej i Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem (BBWR). W latach 193-1935- był posłem na Sejm, a od 1938 r. senatorem. Po wybuchu wojny zmuszony był opuścić rodzinne miasto i przeniósł się do Warszawy, gdzie działal w konspiracji piłsudczykowskiej. Po powstaniu warszawskim trafił do obozu koncentracyjnego w Dachau, a następnie we Flossenburgu. Zginął 22 kwietnia 1945 r. w trakcie ewakuacji tego obozu. Odznaczony m.in. Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Grób symboliczny znajduje się w kwaterze 23 Starego Cmentarza w Łodzi.
Linke Stefan – ur. 4 stycznia 1898 r. Uczeń VIII klasy Gimnazjum Towarzystwa „Uczelnia”. Członek Polskiej Organizacji Wojskowej. W stopniu plutonowego POW organizował jej struktury w Chełmie. W dniu 11 listopada 1918 r. przebywając w Łodzi uczestniczył w starciu pod Prezydium Policji przy ul. Spacerowej (dziś al. T. Kościuszki 14). Został ranny i przewieziono go do szpitala Betlejem przy dzisiejszej ul. M. Skłodowskiej-Curie. Zmarł 19 listopada 1918 r. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Ogrodowej w kwaterze 44/W-2.
Aleksander Napiórkowski – ur. 25 listopada 1890 r. w Chrzczonach. Uczestnik strajku szkolnego w 1905 r. Kilkakrotnie zmuszony do zmiany szkół w związku z działalnością niepodległościową. W 1909 r. podjął studia na uniwersytecie w Liege, w Belgii. Tam wstąpił w 1910 r. do Związku Strzeleckiego. Od sierpnia 1914 r. żołnierz Pierwszej Kompanii Kadrowej, a od stycznia 1915 r. ułan Pierwszego Pułku Ułanów dowodzonego przez Wł. Belinę-Prażmowskiego. Po kryzysie przysięgowym internowany w Szczypiornie, skąd zbiegł. Od jesieni 1917 r. działał w Łodzi w Polskiej Partii Socjalistycznej (PPS). Od grudnia 1917 r. przewodniczący OKR PPS. Uczestnik rozbrajania Niemców w Łodzi w dniu 11 listopada 1918r. W styczniu 1919 r. wybrany z listy PPS do Sejmu Ustawodawczego. W czasie wojny polsko-bolszewickiej ochotniczo zgłosił się do Wojska Polskiego. Ciężko ranny w szarży pod Ciechanowem 16 sierpnia 1920 , jako dowódca szwadronu w 108. pułku ułanów. Zmarł po dwóch dniach. Odznaczony m.in. Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari 5 kl. i Krzyżem Niepodległości. Pośmiertnie awansowany do stopnia rotmistrza. Jego imieniem Rada Miejska w Łodzi nazwała ulicę, noszącą dziś imię Stanisława Przybyszewskiego. Pochowany w kwaterze nr 3 na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Benedykt Grzymała-Pęczkowski – ur. 20 marca 1897 r. w Serocku. Brat Mieczysława. Był uczniem Gimnazjum Towarzystwa „Uczelnia”. Członek Tajnego Skautingu, aresztowany w marcu 1914 r., spędził kilka tygodni w więzieniu rosyjskim. Od 1915 r. w Legionach Polskich, w Oddziale Skautowym przy 6. pp. W konsekwencji kryzysu przysięgowego internowany w Szczypiornie i Łomży. Po zwolnieniu z internowania włączył się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej w Łodzi. Uczestnik rozbrajania Niemców w Łodzi w dniu 11 listopada 1918 r. Wstąpił do tworzonego 28 pułku piechoty i składzie II batalionu wyruszył na front w styczniu 1919 r. Awansowany do stopnia podporucznika, przeszedł szlak bojowy pułku aż do bitwy warszawskiej. Poległ 15 sierpnia 1920 r., jako dowódca 6. kompanii 28. pułku Strzelców Kaniowskich w okolicach Aleksandrowa (nieopodal Wólki Radzymińskiej). Pośmiertnie awansowany na kapitana, odznaczony m.in. Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości, Złotym i Srebrnym Krzyżem Zasługi. Pochowany w kwaterze nr 3 na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Mieczysław Pęczkowski – ur. 13 lutego 1895 r. w Serocku. Brat Benedykta. Uczeń Szkoły Handlowej w Łodzi i Pabianicach. W trakcie I wojny światowej działał w Polskiej Organizacji Wojskowej w Łodzi. W listopadzie 1918 r. był zastępcą komendanta Okręgu POW w Łodzi. Uczestnik rozbrajania Niemców w Łodzi w dniu 11 listopada 1918 r. Po odzyskaniu niepodległości wstąpił do Wojska Polskiego. W 1925 r. ukończył Wyższą Szkołę Wojenną. Był m.in. redaktorem naczelnym „Przeglądu Piechoty”, służył w 74. i 22. pułkach piechoty. Od 1937r. szef sztabu 2. Dywizji Piechoty Legionów. W 1938 r. awansowany do stopnia podpułkownika. Po wrześniu 1939 r. we Francji i Wielkiej Brytanii. Zmarł 21 kwietnia 1962 r.. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Pochowany w kwaterze nr 3 na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Franciszek Edward Pfeiffer – ur. 21 stycznia 1895 r. w Łodzi. Uczęszczał do Gimnazjum Towarzystwa „Uczelnia”. Członek Tajnego Skautingu, a od października 1914 r. żołnierz Legionów Polskich. Po kryzysie przysięgowym w 1917 r. powrócił do Łodzi. Organizował grupę byłych żołnierzy Legionów Polskich oraz współpracował z harcerzami w przygotowaniach zbrojnych. Uczestniczył 11 listopada 1918 r. w rozbrajaniu Niemców. Od listopada 1918 r, w Wojsku Polskim. Najpierw w Batalionie Harcerskim, później w 5. pp. Legionów. We wrześniu 1939 r. w stopniu podpułkownika dowodził batalionem fortecznym „Mikołów”. W październiku 1939 r. organizował w Łodzi Służbę Zwycięstwu Polski. Ze względów politycznych odsunięty od pracy w ZWZ stworzył Grupę Wojsk Polskich „Edward”. W 1944 scalił ją z AK. W powstaniu warszawskim dowodził w Śródmieściu. Dowódca 28 DP AK. Po woijnie pozostał na emigracji. W 1964 r. awansowany do stopnia generała brygady. Zmarł 13 czerwca 1964 r. w Londynie. Odznaczony m.in. Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari 4 i 5 kl., Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Pochowany w kwaterze nr 41 na Starym Cmentarzu w Łodzi.
Sałaciński Bronisław – ur. w 1899 r. Był uczniem Gimnazjum Brauna. W 1915 r. uciekł do Piotrkowa i wstąpił do Legionów, do 4. pp. Służbę zakończył w stopniu kaprala. Po kryzysie przysięgowym był internowany w Szczypiornie. Po powrocie do Łodzi działał w Narodowym Związku Robotniczym i POW. Poległ 11 listopada 1918 r. w trakcie natarcia na Dworzec Fabryczny. Pochowany w kwaterze nr 1.
Jego śmierć tak opisywał Bolesław Fichna: „Nie powiódł się za to atak na Dworzec Fabryczny. Oddział nasz, przyjęty gęstym ogniem przez Niemców, musiał się wycofać. Rannego w nogę kol. Bolesława (powinno być – Bronisława) Sałacińskiego dopadki Niemcy i zakłuli go bagnetami. Stało się to na ul, Skwerowej (obecnie – ul. POW) na szynach przed dworcem”.
Podchorąży Stanisław Wolski – urodził się w Łodzi w 1898 r. w rodzinie zubożałej szlachty. W 1912 r. jako uczeń Polskiej Szkoły Handlowej w Łodzi został przyjęty do konspiracyjnego skautingu do I Drużyny Skautowej im. Tadeusza Kościuszki, w której doszedł do funkcji drużynowego. W sierpniu 1915 r. wymaszerował na front z Warszawy w tak zwanym Batalionie Warszawskim. W Legionach Polskich służył w 5 pp do 1917. Powrócił do rodzinnego miasta, gdzie podjął pracę w sierocińcu „Sieniewiczówka”, działając jednocześnie w Polskiej Organizacji Wojskowej i harcerstwie. 10 listopada 1918 r. mianowany komendantem Oddziału Bojowego łódzkich harcerzy. Od grudnia 1918 r. w Wojsku Polskim, pierwotnie w Batalionie Harcerskim, a od maja 1919 r. w 5. pułku piechoty Legionów. Był dowódcą plutonu karabinów maszynowych. Poległ 3 stycznia 1920 r. na Łotwie, pod Dyneburgiem (Dźwińskiem), w miejscowości Mazul w czasie wyzwalania Łotwy spod okupacji bolszewickiej przez oddziały wojsk polskich i łotewskich. Przeżył 22 lata. Pogrzeb odbył się 15 stycznia 1920 r. Odznaczony Krzyżem Wojennym Orderu Virtuti Militari. Pochowany w kwaterze 41.